Čoahkkinjođiheaddji,

Sámedikkeráđi jahkedieđáhus evttohus hirbmahuhtti mii min mielas lea stuora lávki máŋosguvlui sámepolitihkalaš ovdáneapmai. Ráđđehus bisseha bušeahttaráđđadallamiid Sámedikkiin. Dát lea stuora politihkkalaš táhpa Sámedikkeráđđai. Jahkedieđáhusa digaštallamis hupmat hui olu mannan jagi muohttaga birra, muhto dát lea ášši mas šaddet stuora váikkuhusat boahtteáigai.

Ikte meannudeimmet Sámedikkeráđi dieđáhusa, ja das maid boahtá ovdan ahte Ráđđehus orru oaivviledeame nuppeládje go dan maid Sámediggi meine maid sáhttit, berret ja galgat ráđđadallat. Leago nu ahte Sámediggi vásiha vuosttehágu? Leat gal ráđđadallamat giljobažža birra, muhto ii njuorru? Mii lea das jierpmalaš? Ii go leat nu ahte Sámediggi ieš galgá mearridit makkár áššit leat mávssolaččat sámi álbmogii? Leago diehtomielalaš strategiija Ráđđehusa bealis go gáržžidit váikkuhanfámu dakko bokte ahte áššit mat soitet leat dehalaččat midjiide eretdefinerejuvvojit.

Vearrámus lea lihkká bušeahttaráđđadallamat. Gulletgo son dasa ahte álggos lei borgárlaš/guovddáš ráđđehus go Sámediggi vuiti dan dehalaš ráđđadallanšiehtadusa? Dál mis lea rukses-ruona ráđđehus geat biehtalit ovddidit dan, váikko leage leamaš oaivil ahte galgá sisttisdoallat bušeahta njuolggadusat. Leago dát soaittahagas, vai njuolgut sosialademokráhtalaš sámepolitihkka?

Mii leat máŋggaid jagiid vásihan makkár váikkuhusat leat go bušeahttanjuolggadusat váilojit. Go ráđđehus ii atte Sámediggai vejolašvuođaid váikkuhit ruhtajuolludeami sámi áššiide, dalle mearkaša dat ahte nugo sámi kulturinstitušuvnnat dego Beaivváš Sámi Nášunalteahter ja sámi museat ain nealguduvvojit, ja ruhttajuolludeapmi Sámi oahpponeavvuide ja sámi ealáhusait ain leat seamma sajis.

Dát mearkaša maid ahte Bargiidbellodat Sámedikkis bártida go ferte duppalkommuniseret juohke háve go Stádabušeahtta ovdanbuktojuvvo. Nugo ovdamearkadihte diibma čakčat, dalle lei čielggas ahte Sámediggi ii lean oččon čađa iežas  árvalusaid stadabušehttii. Dalle galggái presideantta leahket duhtavaš ja behtohallan oktanagas. Preassadieđahusas dieđihuvvui ná: “Positiivalaš bušeahtta, muhto ii leat sadji ovdáneapmai”. Buorre ja heitot oktanagas. Joavddaigo son dat sáhka? Mii oaidnit ahte Bargiidbellodat dávja rahča láitit Ráđđehusa go lea áigil. Sámediggeráđđi láita dávja, nugo váilevaš sámi perspektiiva ovttasbargoreforbmas. Dalle ferte dábalaš sámedikkeáirras gádjut bellodaga gutni lohkiidčállosiid bokte gos čállet man bures manná, ja maiddái ovttasbargoreforbmain.  

Dalle lea buorre gullat ráđđelahttu Vibeke Larsena cealkkime sámedikkibušeahta birra ja váilevaš bušeahttanjuolggadusat. Vibeke Larsen ii leat movtge viggan bivdit ándagassi dahje duššindahkkan váilevaš vuoitu stádabušeahtas nugo earát leat, dahje ahte beahtahallojuvvui go iežas bellodat hilggui bušeahttaráđđadallamiid. Son lea áddehahti gulahallandettiin ja dalle jáhkan lea álki sága ovdánbuktit. Dát ii leat vuoiggalaš sámi álbmogii. Dát adda heajut sámepolitihkka go livččiimet oččon.

Ráđđehusa miellaguoddu lea áitta sámi demokratálaš ovdáneapmai. Ráđđehus váikkuha ahte Sámediggi vuođđu njárbu go bidjet bargguid masa eat oaččo ruhtajuolludemiid váikkuhit . Kulturlokten II čájeha ahte Sámidiggi lea bázahallan. Mii maiddái bidjat beallje duohkái ahte Ráđđehus lea sirdan oassosiid Beaivvážis Sámediggai, vaikko Sámediggi ii leat sihttan, dahje jerrojuvvon leigo ortnegis. Nie álki lea addit Sámediggai ovddasvástadusa, iige seammas addit gaskaoamiid maiguin beassat buori barggu dahkat.

NSR oaivvilda bušeahttaráđđadallamat attašeidde buoret sámepolitihkka ja livčči leamaš stáda oaivila mielde álbmotrievttálaš geatnegasvuođaid mielde. Ráđđehusa hilgun bušeahttaráđđadallamiid oktavuođas lea dat stuorámus manaheapmi Sámedikkis Minerálalága rájes, ja ovddasta duođalaš manaheami Sámedikkeráđđis. Danin leat ilus go eanet aht eanet Plánen- ja ruhtadanlávdegoddi áigot doarjut min evttohusa čavget dán teavsttaoasi jahkedieđáhusas, go dál fertet boktit stuoradikkeáirasiid ja oaččut sin ipmirdit ahte Ráđđehus ii bargga buori barggu dán áššis.

Giitu.

----------

På norsk / darogillii