Sámeálbmogis leat ollu hástalusat giela ja kultuvrra ektui ja maiddai servodat ovdáneamis. Erenoamažit oaidnit Várjjagis ahte giela lágaguin ja giela institušuvdnaliseremiin eat leat nagodan orustahttit giela geavaheami maŋos mannamis. Duohtavuohta lea ahte mánát ja nuorat dávjá válljejit sámegiella eret. Dáruiduhttin ja nubbi máilmmesoahti lea maid garrasit vaikkuhan daidde geat odne leat vuorasolbmot, ja mun jáhkán máŋggasat leat vuohttán ahte sámiid máhttu ii leamaš man ge veara stuorra servodagas. Liihkáge lea giella ain nanos erenomažit vuođđuealáhusain, danne livčče maid dehálaš doarjut fidnooahppoortnegiid, gos sámi nuorat ohppet vuođđuealáhusa ja gos giella maid lea guovddáš oassi, ii dušše duojis ja boazodoalus, muhto máiddai guolásteamis ja eanadoalus.

Unjárgga Sámiid Searvi mielas galggašedje dát bealit deattuhuvvot go geavahišgoahtit Sámeálbmotfoandda vuoittu:

• Mánát ja nuorat: rekrutteret mánáid sámi mánáidgárdiidde, asahit geasuheaddji sámegiel fáladagaid, galgá leat tøffa sámegiela hállat;
• Árbevirolaš máhtu dokumenteren ja čohkken máŋit buolvvaide: atnit vuorraset olmuid máhti árvvus, láhčit positiivva vásáhusaid ja ovddidit máhtu nuorat buolvvaide;
• Vuođđuealáhusa oahppoortnegat, sihke guolásteamis, eanadoalus, meahccásteamis, duojis ja boazodoalus - gos sámegiella lea guovddážis.

Mii jahkit ahte vugiiguin namuhuvvon dás sihke ovdinahttišedje sámegiela ja kultuvrra seammas go atnit min vuorrasiid árvvus. Livčče dehálaš geavahit návccaid čohkket ja dokumenteret árbevirolaš máhtu ja seammás doalvut dán máhtu dálá buolvvaide giela geavaheami čađa. Muhto eat mii galgga dušše asahit musea kultuvrra, nuppiin gieđain fertet atnit návccaid dagahit ahte sámegiella lea tøffa.

Konkrehta ovdamearkkat  leat Isak Saba guovddáš, Unjárggas, mii bargá viššalit čohkket báikkálaš sámegiela geavaheami mii lea čatnon guovllu vuođđoealáhusaide ja duodjái.

Ná Isak Saba guovddáš čohkke ja vurke árbevirolaš máhtu ja seammás atná árvvus vuorraset olmmuid čehppodaga ja máhtu – aiddo dan máhtu maid eiseváldit eai atnán manin ge dáruiduhttima áigge. Konkrehta ovdamearka dasa lea diibmá almmuhuvvon girji “Unjárgga gákti” gos Isak Saba guovddáš prošeavttainis rávkkai beroštumi Unjárgga gáktái dološ govaid ja goarrunkurssaid bokte. Nuorat gearde besse báikkálaš gávttečehpiin oahppat goarrunkoanstta ja gávttečeahpit besse čevllohallat iežaset erenomaš máhtuin ja dieđuin. Dákkár doaimmat ollet bures olgobeallái guovddáža seinniid ja báikeolbmot vásihit viimmat ahte sin čehpodat atno árvvus – justa dat vásáhus maid dološ skuvla guhken eret lea nagodan.

Nubbi ovdamearkka lea EALÁT prošeakta gos badjeolbmuid máhttu ja diehtu mánná giehtalágaid dutkamiin. Dát maid morihahttá beroštumi olbmuid gaskkas ja omd muohtatearpma digáštallan ja dálkemerakkaid digáštallojit jietnoseabbut odne go guhkes áigái.

Gulahallanolmmoš:

Gunn-Britt Retter, sámediggeáirras ja Unjárgga sámiid searvvij jođiheaddji, mátketlf. 91359222

Dát artihkkal dárogillii