Soahpamuš ovttasbargat Sámedikkis 2005-2009 áigodaga lohppii - dárogillii, davvi- ja lullisámegillii

Åarjel Læstoe bissu ovttaolbmojoavkun, muhto oassálastá oktasaš NSR ja eará ovttasbargo-guimmiid oktasaš joavkočoahkkimiin. Ráhkaduvvo sierra šiehtadus das mo oktasaš goluid máksima galgá juohkit.

Jos lávdegottit nammaduvvojit ođđasit, de háliida Åarjel Læstoe leahkit Kultur- ja ealáhuslávdegottis.

Åarjel Læstoe galgá searvat boazodoalu guovllustivrraid nammadeapmái lullisámeguovllus. Åarjel Læstoes galgá jerrojuvvot ovdal go evttohuvvojit áirasat eará lullisámi lávdegottiide, stivrraide ja sullásaš doaimmaide.

Åarjel Læstoe háliida ahte listtus ain galgá leat várrelahttu Doarjjastivrras.

Bealit leat soahpan deattuhit dáid politihkalaš áššiid sámediggeáigodagas:

1. Areálasuodji boazodollui, erenoamážit sisabáhkkenáššiin.
2. Nannet boazodoalu iešstivrejumi, ja nannet boazodolliid riektesihkárvuođa.
3. Nannet bozodoallonissoniid ja -nuoraid dili, ovdamearkka dihte boazodoallošiehtadusa bokte ja boazodoallolága bokte.
4. Bargat vai sámit besset váikkuhit boraspirepolitihka, maiddái boraspirehálddašeami ja buhtadusortnegiid.
5. Nannet dearvvašvuođa- ja sosiáláššiid lullisámeguovllus, ovdamearkka dihte dakko bokte ahte huksejuvvo dearvvašvuođa- ja sosiálsuorggi fágolbmuid fierpmádat.
6. Nannet Sámedikki diehtojuohkima lullisámeguovllus, das makkár doarjjaortnegat ja doaimmat Sámedikkis leat.
7. Buoridit diehtojuohkima das makkár vuoigatvuođat ja fálaldagat lullisámi álbmogis leat, ovttasráđiid lullisámeguovllu fylkkasuohkaniiguin ja ovttasbargosoahpamušaid olis.
8. Oččodit eará almmolaš etáhtaid buoridit diehtojuohkima das makkár vuoigatvuođat ja fálaldagat lullisámi álbmogis leat.
9. Bargat dan badjelii ahte joatkkaskuvllaid fidnooahpu oahppit besset čuovvut lullisámegieloahpahusa, ovttasbargosoahpamušaid olis mat leat dahkkon fylkkasuohkaniiguin lullisámeguovllu.
10. Lullisámi joatkkaskuvlaoahpu organiseret ja lullisámegiela joatkkaskuvlaoahpahusa buoridit, ovttasbargosoahpamušaid olis mat leat dahkkon fylkkasuohkaniiguin lullisámeguovllus.
11. Strategalaš oahpponeavvoplána čuovvulettiin ja árvvoštaladettiin nannet lullisámegiela oahpponeavvobarggu.
12. Joaktit rekutteremis lullisámi ohppiid dábálaš- ja ovdaskuvlaoahpaheaddjeohppui, ovdamearkka dihte árvvoštaladettiin stipeandaortnegiid ja gulahaladettiin Davvi-Trøndelága allaskuvllain, Nesna allaskuvllain, Sámi allaskuvllain ja Máhttodepartemeanttain.
13. Bargat dan badjelii ahte lullisámi alit oahpu ovddasvástádus čielgasit celkojuvvo vai alit oahpu ruhtadanortnegat eai dagat lullisámi oahpahusfálaldagaid ovdii.
14. Oččodit eambbo mediafálaldagaid lullisámeguvlui, sihke eambbo ođđasiid radioi ja eambbo tv-sáddagat mánáide ja nuoraide.
15. Oččodit eambbo ohppiid duodjefágii ja eambbo duodjeoahpahalliid. Oččodit buoret dili lullisámeguovllu duodjeealáhussii.

Bealit áigut buori vuogi mielde lonuhallat dieđuid politihkkahábmemis ja áigeguovdilis áššiin.

Åaerjel Læstoe bealis
Kirsten Appfjell Eira      

Norgga Sámiid Riikkasearvvi (NSR) bealis
Aili Keskitalo

Norsk versjon