Várjjatvuonas bohte sáidebivdoáigge 2005:s logenear sáidesáikonuohttefatnasa lahka gátti, guhkás vuona sisa. Dáid fatnasiid sáhttá gohčodit áhpefanasin maid sturrodahkan sáhttá meroštallat 90 juolggi (28 mehtera). Juo 1960-logus fitne dákkár fatnasat Várjjatvuonas mat válde buot lágan guliid vuonas, nu ahte olles guollenálli goariduvvui máŋgga jahkái.

Vuotna gurrejuvvon
Diimmá bivddu geažil, bállat fas ahte guollenálit vuonas muosehuhttojuvvojit, go dát guovlu lea deaŧalaš gođđosadji. Báikkálaš bivdiid sáidebivdu maid billistuvvui, go dan siskeleamos vuonas measta gurrejedje guliid moatti vahkus. Dát sáidenuohttebivdu maid ii buvtte ekono¬malaš ahtanuššama báikkálaččat, danne go sáidesálaš ii vuvdojuvvo guovllu gullevuostáiváldiide.

Sihkarastit resursavuođu
NSR/SáB ballá ahte sáidesáikonuohttefatnasat sáhttet fas boahtit Várjjatvutnii ja bivdá ahte Sámediggi váldá oktavuođa Norgga guolástuseiseváldiiguin ja bivdá ahte sáidesáikonuohtte¬bivdu gáržžiduvvo nu ahte dat giddejuvvo rájáin olgolis vuonas. Seamma láhkai go auto¬liidna- ja snoranuohttebivdu juo lea gáržžiduvvon muhtun vuonain. Sihkkarastin dihte vuotnabivdiid resursavuođu ja rievttalaš saji siskelepmosis vuonain.