Silje Muotka

NSR oaivvilda hui dehálažžan ahte ásahuvvojit buorit njuolggadusat mat cilgejit man láhkái dákkár ealáhusat galget bargat ja ovdánit, ja mii háliidit ahte eamiálbmotstandárddat galget leat mielde dain njuolggadusain. Min mielas lea áibbas dárbbašlaš ahte sámit ožžon dieduid ja besset leat fárus mearrideamen ahte háliidit go sii dohkkehit dákkár áššiid. Muhtun muddui ferte maid leat vejolaš caggat dákkár ealáhusaid, jos odda ealáhus báhkke dálá ealáhusaid eret, ja jos odda ealáhus hirbmadit váikkuha servodahkii. Sámi kultuvrii maiddái vuoddoealáhusat nu go boazodoallu, ja boazodoalus leat juo doarvái hástalusat go areálat gáržot go eatnamiidda báhkkejit eará doaimmat.

Jos minerálaid roggagoahtá ja dan seammás hoigá boazodoalu eret, de dat lea váralaš sámi kultuvrra ávnnaslaš kulturvuddui. Danne han min mielas ferte digaštallat cagganvuoigatvuoda ja digaštallat galgá go sápmelaš oažžut dieduid ja beassat miehtat roggamiidda ovdal go roggagohtet, ja dan galggašii cielggadit áigá ovdal go mii dás "diggogoahtit rudaid alde" ja eamiálbmotbuhtadusa alde.

Mis ferte leat solidaritehta eará eamiálbmogiiguin

Eamiálbmotsolidaritehta maid ferte jurddašit ja mii fertet bearráigeahccat ahte fitnodagat mat rogget sámi guovlluin doahttalit riikkaidgaskasaš eamiálbmotstandárddaid. NSR namalassii ii fuolašii dakkár fitnodagaid mat lávejit smávvarudaid bálkut eamiálbmogiidda eará sajis máilmmis ja váldit eamiálbmogiid eatnamiid dadjatjuo nuvttá. Mii sáhttit leat fárus bearráigeahccamin ahte eamiálbmogat eará sajiin maid besset eallit, ja dan mii sáhttit dahkat go mii fáktet ahte fitnodagat váldet vuhtii báikkálaš olbmuid ja máhttet doaibmat ovttas báikkálaš olbmuiguin. Ehtalaš eamiálbmotstandárddain han leat maid oalle garra birasgáibádusat maid fitnodagat fertejit cuovvut.

Eat vuovdde eatnamiid smávvarudaid ovddas

Mii diehtit ahte suohkanat sámi giellahálddašanguovllus háliidit ovddidit ealáhusaid ja ahte buohkat fertejit geahccalit oažžut bargosajiid ássiide. Muhto, bargosajiid ii sáhte ráhkadit dakkárin ahte 40 jagi geahcen báhcet buot gilit guorosin. Oanehisáiggi perspektiivvas ii gánnit smiehttat. Jos vudolaccat bargá ovdal go bidjá doaimmaid johtui, de eat dárbbaš boahtit dan dillái ahte leat vuovdán iežamet eatnamiid vierrásiidda smávvarudaid ovddas.

Eamiálbmotbuhtadus lea dakkár mii soahpá álbmotrivttiin, ja dákkár buhtadusain sáhttá ásahit odda ealáhusaid. Sámedikkis leat doarjjaortnegat main buot olbmot doaibmaguovlluin sáhttet ohcat rudaid, ovdamearkka dihte Sámi ovdánahttinfoanda (SUF). Oalle dušši ballat ahte Sámediggi mahkáš stajida daid rudaid. Sámediggi galggašii áinnas leat guovlulaš ovdánahttinaktevra nu go earáge eiseválddit leat. Finnmárkku fylkkasátnejodiheaddji berrešii beroštit das movt mii galgat ásahit odda sámi ealáhusaid ma??á go areálat leat geavahuvvon – son berrešii hui buriin mielain beroštit buot positiivvalaš doaimmain mat sáhttet ovdánahttit sámi servodaga ealáhusvuodu.