Ráđđehus ovddidii boazodoalloláhka evttohusa ođđajagemánu loahpas. Boazodoalloláhkalávdegoddi, maid Kirsti Strøm Bull jođihii, ovddidii evttohusas 2001:as ja nu lea ge boazodoallu guhkká vuordán lága meannudeami. Stuorradikki ealáhuskomiteas lei rabas gulaskuddan lága birra Álttás 26.03.07. Silje Karine Muotka ovdanbuvttii čoahkkimis NSR oainnu, ja dát leat maid sáddejuvvon čálalaččat ealáhuslávdegoddái: 

Sámi riekteáddejupmi dehálaš ođđa boazodoallolágas

Dehálaš lea mearridit ođđa Boazodoallolága mii buorida sámi boazodoalu rámmaeavttuid. Ii leat leamaš vejolaš čoavdit boazodoalu hástalusaid dálá lágaid siskkobealde, ja mii dárbbašit lága mii buorebut heive sámi riekteáddejupmái ja buorebut heive dan mállii man mielde boazodoallu doaimmahuvvo.

Dehálaš lea maid revideregoahtit boazodoallolága osiid mat eai leat reviderejuvvomin dál, nu ahte šaddá ollislaš boazodoalloláhka. Dán barggus Norgga Sámiid Riikkasearvi (NSR) oaivvilda dehálažžan sihkkarastit boazodoalu iešmearridanválddi. Sierranasat dehálaš lea ahte boazodoallit ožžot eanetlogu ja jođiheami boazodoalu stivrenorgánain ja duohta dilis besset váikkuhit.

NSRii lea hui dehálaš sihkkarattit boazodoalloeatnamiid, ovddamearkka dihte ahte nannet dálá lágaid ektui bággolonisteami sihkkarasttin dihte boazodoalloarelaid .

Boazodoalloláhka fertet doahttalit álbmotrievtti

Boazodoallu lea eamiálbmotealáhus mii lea várjaluvvon riikkaidgaskasaččat earret eará ILO-konvenšuvnna 169 bokte.

Boazodoallu lea dehálaš sámi ealáhus mii fievrrida sámi kultuvrra viidáseappot. Boazodoallu vásiha sisabáhkkemiid ja boazodoallu lea máŋgga sajiin váttis dilis. Areálasisabáhkkemat leat ollu boazoguohtunguovlluin, ja okta ja okta eananbihttáš váldojuvvo eret ja nu áitá boazodoalu birgenlági. Dutkamat čájehit ahte jos dákkár sisabáhkkemat jotket, de váikkuha nu garrasit sámi boazodollui ahte 50 jagi geahčen ii leat šat boazodoallu máŋgga sajiin.

Ođđa boazodoalloláhka ferte várjalit ja nannet boazodoalu vai boahtteáiggis bissu ceavzilis boazodoallun. Norgga Sámiid Riikkasearvi (NSR) ballá nu go Sámediggi ge ahte boazodoalu riektesihkárvuohta, mii lea riikkaidgaskasaš lágain nannejuvvon, dál geanohuvvá.

NSR áigu ahte boazodoalloláhkii biddjojuvvojit seammá sánit go Finnmárkkulágas § 3,”Loven gjelder med de begrensninger som følger av ILO-konvensjon nr. 169 om urfolk og stammefolk i selvstendige stater. Loven skal anvendes i samsvar med folkerettens regler om urfolk og minoriteter”.

Vuođđovuoládus - dehálaš nuorra boazodoalliide

Nu go láhkalávdegoddi lei evttohan, de ferte váldit mielde mearrádusa boazologuheiveheami oktavuođas mii suddje sin geain leat gaskamearálažžat bohccot dahje unnit bohccot. Min mielas lea hui bahá go dát lea váldojuvvon eret departemeantta boazodoallolága evttohusas. Jos siiddat eai ovttajienalaččat mearrit dákkár unnimuslogu, de ferte láhka dáhkidit ahte 200 bohcco lea mearri, nu go láhkalávdegoddi lei háliidan.

Dát lea hui dehálaš jos galgá oažžut nuoraid ealáhussii. Nuorra boazodoallit fertejit suddjejuvvot go bákkus čađahuvvojit boazologu unnideamit. Jos siiddastallit geain leat unnit go 200 bohcco šaddet geahpidit ealuid seammá ollu go dain geain leat mihá eambbo bohccot, de ii sáhte šat eallit boazodoaluin. Nuorat eai oba beaságe ealáhussii. Dál juo lea hui váttis nuoraide boazodoalus ja suddjema haga šaddá vel váddáseappot.

Go nuorat álget boazodollui de sii fertejit cegget alcceseaset ealu, eai ge sáhte nu ollu njuovvat. Nuorat álget dábálaččat hui unnán bohccuiguin, ja de lasihit dađistaga. Jos ii leat suddjen, de mii ballat ahte šaddá veadjemeahttun nuoraide nagodit cegget ceavzilis ealu, eandalit dakkár orohagain gos boarráset boazodoallit njuvvet unnán. 

Boazodoalu doalloovttadagaiddoallit šaddet gaskamearálaččat boarráset ja boarráset, ja unnán doallit leat vuollel 30 jagi (10 % doaibmajagis 2004/2005). Maŋážassii sáhttá nu geavvat ahte leat dušše boares olbmot báhcán boazodollui ja nu maid unnán bargit. 

Boazodoalus fertejit leat sihke nuorat ja nissonat, ja 200 bohcco vuođđovuoládus váikkuhivččii dása. Nuorain ja nissoniin lea dávjá formealla gelbbolašvuohta, mii boahtteáiggis šaddá dehálaš máhttu árbevirolaš máhtu lassin. Dan láhkái sáhttet sihke ođđa jurdagat ja árvoháhkan váikkuhit ceavzilis boazodollui.

Gulahallanolmmoš:
Silje Muotka, Tlf. 77520595 / 984 87 576 e-poasta: leder(a)nsr.no
Preassagovat dás.

Dát artihkkal dárogillii