OL-GILVVUT ROMSII
Moatti beaivvi geahčen lea NIF/NOK stivra mearrideamen guhtemuš davviriikkalaš gávpogii sii galget oččodišgoahtit Olympia Dálvegilvvuid 2018. Dasto galget Ráđđehus ja Stuorradiggi mearridit dáhkidit go sii stáhtalaš ruđa 15 milliárdda ruvnnu. Gažaldat lea gos galggašii stáhtaruđa geavahit vai dain livččii eanemus ávki?

Válljejehket Romssa
Ohcanfitnodat Romsa 2018 OL lea bidjan ovdan vuđolaš ohcamuša mii duođašta ahte lea vejolaš lágidit gilvvuid gávpogis. Sámedikki eanetlohku lea rávven oččodišgoahtit gilvvuid Romsii. Seammá lea Sámi Parlamentáralaš Ráđđi maid dahkan - Norgga, Ruoŧŧa ja Suoma sámedikkiid ovttasbargoorgána masa servet maiddái ruošša sámiid ovddasteaddjit. Min ráva lea maid áibbas čielggas: válljejehket Romssa, Davvi-Norgga ja Sámi. Dán guovllus livččii stuorra ávki oažžut dákkár stuorra doaluid ja mii dárbbašit valáštallanviesuid. Guovllu ealáhus- ja servodateallin movttáskivččii OL doaluid oktavuođas. Mii dieđusge ovdehit ahte čavgaseamos birasgáibádusat doahttaluvvojit.

Čohkke nášuvnna
Romssa-OL eahpikeahttá šaddá ávkin sámi servodahkii. Ohcanáiggis ja čađahettiin fertejit buohkat searvat. Maiddái Ruoŧa, Suoma ja Ruoššabealde sámit fertejit veahkkin čađahit doaluid. Dát nanne sámiid oktasašvuođa riikkarájáid rastá. OL-plánaid bokte čohkkejuvvojit riikkaoasi návccat oktasaš barggu bargat danne go sihke dáčča ja sámi servodat ferte ovttasbargat vai dát stuorra bargo lihkostuvvá. Hui sihkkarit dát boahtá buorrin buohkaide.

Sámi ovttadássásašvuohta
Ohcanfitnodat Romsa 2018 AS lea váldán sámiid ja eamiálbmotdimenšuvnna mielde álggu rájes juo. Sámiide addá dát vejolašvuođa beassat earáiguin dássálaga. Romssas galget sámit leat fárus guossuheamen ja sámi beroštumit galget leat mielde buot stivrrain ja lávdegottiin. Dáinna lágiin mii dovdat ahte eamiálbmotperspektiiva váldojuvvo vuhtii.

Arktalaš perspektiiva
Romssa OL-ohcamuš sáhttá buktit gilvvuid davábeallái polargearddu vuosttaš geardde. Romssa 2018 OL sámi ressursajoavku lea nannen ahte gilvvut galget leat arktalaš eamiálbmogiid ruovttuguovlluin, ja danne lea lunddolaš bovdet sin kultur- ja valáštallanovddasteddjiid Romsii. Dán láhkái ožžot gilvvuid kultuvradoalut nuppi perspektiivva mat čájehit eambbo go dušše min ruhttás máilmmioasáža kultuvrra. Sámit besset lávddi ala arktalaš oappáid ja vieljaid mielde. Ulbmil lea čájehit makkár sadji eamiálbmogiin lea máilmmis – čájehit ollu gussiide ja TV-gehččiide. Go eamiálbmogat besset ođđa riikkaidgaskasaš arenaide, de oahppá máilbmi dovdat eamiálbmogiid hástalusaid.

Sámi valáštallan
Arktalaš eamiálbmogiid valáštallansuorggit besset oidnosii gilvvus. Dáčča geahččit dovdet suige heargegilvvuid buot buoremus, muhto earáge arktalaš eamiálbmotvaláštallamiid sáhttá čájehit. Mii jáhkkit gilvvut sáhttet loktet dáid valáštallansurggiid badjelii ja nannet eamiálbmotvaláštallama sihke eamiálbmogiid iežaset gaskkas ja eará álbmogiid gaskas. Eamiálbmotvaláštallan lea nu go earáge valáštallan sihke dearvvašlaš ja guoibmái. Eamiálbmotvaláštallan sáhttá veahkehit buktit ovdan árbevirolaš kulturovdanbuktimiid.

Sámi ealáhusat
Romssa-OL šaddá ihána stuorra márkan, stuorit go dábálaš márkanat davvinorggas. Romsa 2018 šaddá ieš oastit ollu gálvvuid, ja buorida gálvojođu sihke ovdal ja maŋŋá gilvvu. Mátkeealáhus lea dehálaš ealáhus mii diine dáid gilvvuin. Miehtá Sámi mátkeealáhus sáhttá márkaniidda fievrridit iežas gálvvuid ja bálvalusaid Romssa-OL gilvvuin. Nuppit ealáhusatge sáhttet fállat gálvvuid ja bálvalusaid vuovdemassii gilvvu lágideddjiide ja lágideddjiid ovttasbargoguimmiide: bohccobiergo- ja guollevuovdit, duojárat, smávvafitnodagat, designarat ja eará máhttoealáhusat ja ollu earáge ealáhusat sáhttet fállat gálvvuid ja fálaldagaid.

Kultuvrralaš dáhpáhusat
Sámi oassálastin gal šaddá leat kulturdoaluin buot ovddemus. Sihke ovdal gilvvuid ja gilvvuid áiggi šaddet sámi kulturovdanbuktimat dehálaččat. Evttohuvvon lea ahte olles designprográmmas galget leat sámi symbolat ja sámi ivdnegeavaheapmi. Festivalprográmma vuoruha kulturovdanbuktimiid main sámit besset oidnot erenoamážit, nu go musihkka, teáhter duodji, filbma, girjjálašvuohta ja ođđaáiggi dáidda. Sámi čuoiganhistorjá, sámi muohtaterminologija ja boazodoalu historjá leat dehálaš oasit mat galget muitaluvvot. Dovddus kulturmuittut berrejit heivehuvvot vai mátkkálažžat ožžot vuđoleappot máhtu duhát jagiid sámi orrumis Romssa-guovlluin. Earáge eamiálbmogiid kultuvra galgá buktojuvvot ovdan. Lunddolaš lea ovttasbargat dálá festiválaguin Sámis vai šaddá buorre prográmma. Oktiibuot šaddet gilvvut dehálaččat min dáiddáriidda ja kulturbargiide, festiválalágideaddjit ožžot dehálaš vásahusa ja arktalaš eamiálbmogiid gaskavuođat nannejuvvojit.

Dát artihkkal dárogillii