Sii leat máŋga jagi juo ráhčan vuos Crew Minerala ja dál Intex Resources nammasaš fitnodaga plánaid vuostá ásahit nihkkel ruvkki sin ruovttueatnamii. Dán fitnodagas leat dáža eaiggádat. Ášši lea nu duođalaš ahte olbmot eai oaidnán eará vejolašvuođa go álgit nelggodit iežaset loktet beroštumi áššis.

Fitnodat ferte oažžut biras liseansa ovdal go sáhttá álggahit ruvkedoaimma. Proseassa dán lobi skáhppot ii oru leamen čuvvon olmmošvuoigatvuođaid, eamiálbmotvuoigat ja dábálaš birasgáhtten váikkuhus čielggadeapmi njuolggadusaid. Bearjadat čielggai ahte birasliseanssa dahje lobi maid Intex Resources lei fitnen eiseválddiin Filippiinnain álggahan dihte ruvkedoaimmasteaset Mindoros, gessojuvvo ruovttoluotta ja báikkálaš eiseválddit galget ásahit lávdegotti mii galgá čielggadit buot beliid nihkkel doaimma biraslobi áššis ja bealatvuođa birra. Álbmot heaittihii de nelggodeapmi mii lei juo measta guokte vahkku bistán.

Ášši ii leat loahpahuvvon ja liseansa lea dušše gaskaboddosaččat gessojuvvon ruovttoluotta dan botta go ášši guorahallojuvvo. Dat lea 30 jagi dássái go min iežamet álbmot gaskka nelggodedje. Mii leat dál sakka ovdánan dan rájes. Norgga eiseválddit lea ásahan vugiid mo guldalit iežaset eamiálbmoga. Vaikko min oainnut datte eai ále váldo vuhtii. Norgga eiseválddit bidjet ehtalaš gáibádusaid mo fitnodagat galget láhttet ja berrejit maid čuovvulit daid go fitnodagat eai oro vuhtii váldimin eamiálbmogiid olmmošvuoigatvuođaid eará riikkain.

Dahe bahábut leat máŋga dákkár sullasaš áššit máilmmis. Danin galggašii Sámediggi buktit doarjjacealkámuša dán áššái, čájehan dihte ovdamearkka ja čájehit multinationála fitnodagaide ahte mii čuovvut mielde ja ahte sii eai galgá beassat das eret ahte eai doala seammá alla ehtalaš dási eará máilbmeguovlluin go ruovttoguovlluin ja bahkkejit álgoálbmot eatnamiid ala beroškeahttá sin vuoigatvuođaid. Vaikko nelggodeapmi dán áššis lea dál heaittihuvvon, de ii noga ášši dása. Sámedikki gieđahallá ášši duorastat dán vahkkus, buktá go doarjjacealkámuša Mangyan álbmogii. Sivas go dás lea sáhka fitnodagas mas lea maid dáža eaiggádat, de oainnán midjiide erenoamáš dehálažžan buktit juste dán áššái cealkámuša.

Ferte árvvus atnit vuoigatvuođaid Filipiinnain (Sámediggi 2006)

Dát teaktsta dárogilli / på norsk